Τα τραγούδια της Αποκριάς, τα γαμοτράγουδα, τα αντρικά μουνάτα και άλλες ιστορίες

Όταν μιλάμε για τα τραγούδια της αποκριάς ή για τα λεγόμενα γαμοτράγουδα εννοούμε τα δημοτικά τραγούδια τα οποία ήταν γεμάτα με σκωπτικούς και άσεμνους στίχους, συνήθως σεξουαλικού περιεχομένου, αλλά όχι μόνο, τα οποία κατά το έθιμο, τραγουδιούνται κατά τους αποκριάτικους εορτασμούς. Η ιστορία τους ξεκινά από τα βάθη των αιώνων, ενώ το περιεχόμενό τους έχει ενοχλήσει κατά καιρούς  πολιτικούς και θρησκευτικούς κύκλους ανά τους χριστιανικούς αιώνες, τόσο για την εκφορά του απαγορευμένου κατά την ιουδαιοχριστιανική παράδοση, θέματος της σεξουαλικότητας και μάλιστα με οργιαστικό τρόπο, όσο και για το αναρχικό τους πνεύμα, που έθετε ως στόχο την αθυροστομία, την εξουσία και τους κρατούντες. 

ΠΡΟΣΟΧΉ: Τα τραγούδια αυτά, αν και ανήκουν στην λαϊκή μας παράδοση, μπορεί να σας σοκάρουν με την αθυροστομία τους. Συνεπώς, αν είστε ανήλικος, ή συντηρητικός, μην προχωρήσετε στην ανάγνωση του κειμένου.

Τα τραγούδια αυτά συνοδεύονται και από τις κατάλληλες χορογραφίες και κινήσεις του τραγουδιστή και της χορωδίας που συχνά του απαντά, που ενισχύουν το μήνυμά του και κλέβουν την παράσταση. Τα περισσότερα έχουν βαθιά ρίζα που χάνεται σε χρόνους μακρινούς. Την εποχή του Βυζαντίου χρησιμοποιούνταν μπόλικο πιπέρι στο φαγητό για να νοστιμίσει το κρέας και όχι μόνο. Οι κόκκοι του ήταν περιζήτητοι και βέβαια και το τρίψιμό του που το είχαν αναλάβει αρκετά μοναστήρια και καλογέροι. Στο παιχνίδι μπαίναν και οι Τούρκοι και οι κλέφτες. Η διαδικασία ήθελε τον τρόπο της… και η λαϊκή σοφία, πυροδότησε όσα συνεπάγονται…

Το 1994 ο Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνας Σαμίου κυκλοφορεί την πιο διάσημη έκδοσή του. Τίτλος της «Τα αποκριάτικα» και σε ελεύθερη μετάφραση «Τα Γαμοτράγουδα». Τα ανίερα - ιερά τραγούδια της Αποκριάς με την αθυροστομία τους τάραξαν τα σεμνότυφα νερά των τιμητών της παράδοσης. Παρ’ όλα αυτά ο διπλός δίσκος συνοδεύεται από εκτενή επεξηγηματικά κείμενα που αναλύουν το παγανιστικό τελετουργικό πλαίσιο εντός του οποίου παρουσιάζονται τα τραγούδια, συνδεμένα στενά με την εποχή τους αλλά και το κοινωνικό πλαίσιο που τα γέννησε.

Τα Αποκριάτικα-Ανίερα Ιερά τραγούδια που παρουσίασε η Δόμνα Σαμίου προκάλεσαν πολλαπλές αντιδράσεις τόσο στον καιρό τους, όσο και στα κατοπινά χρόνια στις ζωντανές παραστάσεις τους. Μέχρι και σε δικαστήρια σύρανε την ερμηνεύτρια και λαογράφο. Ευτυχώς ο καλλιτεχνικός κόσμος και άλλοι νοήμονες στάθηκαν στο πλευρό της και τους. 

Λέει χαρακτηριστικά ο Διονύσης Σαββόπουλος: «Η μεγαλόσχημη και βαρύγδουπη επίθεση εναντίον της Δόμνας Σαμίου μας αναγκάζει να επαναλάβουμε τα αυτονόητα: Η Δόμνα Σαμίου είναι λαογράφος, τα σκωπτικά τραγούδια της Αποκριάς ανήκουν στη μουσική μας παράδοση. Αιώνες ορθόδοξου χριστιανικού βίου δεν ενοχλήθηκαν από αυτά, διότι τα έθιμα δεν είναι ποτέ χυδαία. Τα τραγούδια μιας παλιάς λαϊκής γιορτής δεν είναι ποτέ χυδαία. Χυδαίος είναι μόνο ο πουριτανισμός, οι πόζες του λάιφ στάιλ και η μικροαστική ηθική. Λυπάμαι που μερικοί ανίδεοι δεν μπορούν να το καταλάβουν αυτό και δημιουργούν πρόβλημα εκ του μη όντως, θα σταθούμε στο πλευρό της Δόμνας -με κάθε τρόπο- και θα μείνουμε νηφάλιοι ώσπου να περάσει κι αυτή η κρίση νεο-συντηρητισμού και μισαλλοδοξίας που ενέσκηψε πάλι στη ζωή μας».

Ο Νίκος Ξυδάκης για τα Τραγούδια της Αποκριάς της Δόμνας Σαμίου και τις αντιδράσεις που προκάλεσε η δισκογραφική έκδοσή τους και η μετέπειτα παρουσίασή τους: «Τα τραγούδια αυτά ανήκουν στην παράδοσή μας. Απ' όσο γνωρίζω, η Δόμνα Σαμίου τα παρουσιάζει μόνο κατά τη διάρκεια του Τριωδίου. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να πούμε ότι εκμεταλλεύεται την προκλητική τους διάσταση. Είναι ανώνυμα τραγούδια, προερχόμενα μάλιστα από πιστούς γι' αυτό και ό,τι συμβαίνει τώρα με τις μηνύσεις μοιάζει σαν αποκριάτικη φάρσα. Υπάρχει βέβαια η επικίνδυνη πλευρά του γεγονότος, η οποία επαναφέρει ένα κλίμα παλαιότερων καιρών, όταν τα τραγούδια περνούσαν από λογοκρισία ή δέχονταν μηνύσεις ως άσεμνα ή για πολιτικούς λόγους. Φανταστείτε τι θα μπορούσε να συμβεί με αυτήν τη λογική σε μέρος του έργο του Γιώργου Σεφέρη, του Ανδρέα Εμπειρίκου, του Ανδρέα Λασκαράτου ή στα δημοτικά γαμοτράγουδα».

Απόκριες. Προκλητικές μεταμφιέσεις, άσεμνοι χοροί, σκωπτικά τραγούδια. Έθιμα που προέρχονται από πανάρχαιες ρίζες και ιεροπραξίες, βακχικές τελετές και παγανιστικές κραυγές. Η άνοιξη επικρατεί του χειμώνα, η πλάση αναζωογονείται, τα έθιμα για τα γεννήματα των ανθρώπων, των ζωντανών και της φύσης οργιάζουν. Μαζί και η αθυροστομία της Αποκριάς!

Τα Γαμοτράγουδα της Αποκριάς γεννούν και εμπνέουν συνεχιστές. Σε άλλες εποχές και ρυθμούς με τις ίδιες όμως αιτίες και ανάγκες και πάντα ενάντια στην εξουσία που θέλει να επιβάλει τη θέση της με το στανιό. Ένα σύγχρονο τέτοιο τραγούδι θα μπορούσε να θεωρηθεί και αυτό που ερμήνευσε ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου για τις ανάγκες της ταινίας του Νίκου Καλογερόπουλου «Οι Ιππείς της Πύλου» του 2011. Οι ευρηματικοί στίχοι και η ταιριαστή μουσική είναι του ηθοποιού και σκηνοθέτη. Ο προικισμένος και ανατρεπτικός Καλογερόπουλος «παίζει» με το μύθο, τις αλήθειες, τη στάση ζωής και τον τρόπο έκφρασης του Γιώργη Καραϊσκάκη δημιουργώντας ένα απολαυστικό τραγούδι.

                                                         Κεφάλαιο: Αντρικά Μουνάτα

Την καλύτερη δουλειά σχετικά με τα παραδοσιακά αθυρόστομα ποιήματα και τραγούδια του λαού μας, την έχει κάνει, μέσα σε δυο μέχρι στιγμής πολυτελείς τόμους, ο Γιώργης Μελίκης με τον γενικό τίτλο και στις δύο συλλογές «Αντρικά Μουνάτα».

Στην έκδοση των δύο τόμων συμπεριλαμβάνεται cd ήχου με τις μελοποιήσεις των έργων καθώς και πληροφορίες για την προέλευσή τους ανά την Ελλάδα.

Ο Γιώργος Μελίκης για το βιβλίο του που συνοδεύεται από ένα χαρακτηριστικό cd με ανάλογα τραγούδια είχε αναφέρει χαρακτηριστικά: «Στις χιλιάδες καταγραφές του αρχείου - συλλογής μου τα γαμοτράγουδα κατέχουν σημαντική θέση και καλύπτουν μεγάλο καταγραφικό μέρος. Θεωρώ πως είναι τα ζωντανότερα στοιχεία της λαϊκής προφορικής μας παράδοσης. Ένα μικρό μέρος απ' αυτά, με τίτλο "Αντρικά Μουνάτα", κυκλοφόρησαν το 1985 σε 80 σελίδες. Η περιορισμένη επιλογή γαμοτράγουδων είχε μεγάλη απήχηση στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Λογάριαζα τότε, το 1985, να κυκλοφορήσει και CD με επιλογές. Όμως παρά τις αλλεπάλληλες εκδόσεις, το CD παρέμενε ανέκδοτο. Στα χρόνια που πέρασαν και αξιολογώντας το υλικό του αρχείου - συλλογής μου διαπίστωσα πως τα ολιγοσέλιδα εκείνα "Αντρικά Μουνάτα" θα μπορούσαν να ανταποκριθούν σε ένα αίτημα πολλών φίλων αναγνωστών. Δηλαδή σε μια πιο ολοκληρωμένη έκδοση, γνωρίζοντας πως υπάρχουν ακόμη εκατοντάδες από αυτά "τα ωραία πιπεράτα τραγούδια" στο αρχείο - συλλογή μου. Έτσι προχώρησα στην συγκέντρωση σ' έναν πρώτο τόμο 500 περίπου σελίδων με 11.530 στίχους, οι οποίοι αντιστοιχούν σε 350 ολοκληρωμένα γαμοτράγουδα απ' όλη την Ελλάδα..

Ο Γιώργος Μελίκης για το βιβλίο του Αντρικά Μουνάτα που συνοδεύεται από ένα χαρακτηριστικό cd με ανάλογα τραγούδια: «Εκτιμώ ότι μέσα από τρεις τόμους και το σύνολο 1.500 περίπου σελίδων θα μπορέσω να καταθέσω ένα μέρος της πολύχρονης καταγραφικής μου έρευνας, και κυρίως ένα δείγμα του ανεξάντλητου υλικού της ζωντανότερης λαϊκής έκφρασης και δημιουργίας, η οποία έχει το σχήμα του φαλλού και του εφηβαίου, το χρώμα της ήβης, το ύφος του ονείρου, το πλάτος της φαντασίας, το βάθος της ψυχής, την ηλικία του Διόνυσου και τη μαστοριά του Ομήρου. Ο κάθε τόμος περιέχει CD με επιλογές από αντιπροσωπευτικά γαμοτράγουδα».

Ακολουθούν ασπρόμαυρες φωτογραφίες του Γιώργου Κατσάγγελου (Καθηγητής Σχολής Καλών Τεχνών, Θεσσαλονίκης) από τις φαλλικές εορτές (Μπουρανί) στον Τύρναβο, κατά την Καθαρή Δευτέρα

Ακόμη και σήμερα, στον Τύρναβο την Καθαρά Δευτέρα, βλέπεις παντού τέτοια ομοιώματα, και ακούς «προστυχόλογα». Πώς εξηγείται αυτό το φαινόμενο; Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε, γριούλες, που όλο τον χρόνο, είναι θεοσεβούμενες με το τσεμπέρι στην εκκλησία, ξαφνικά, να ξεσαλώνουν και να τραγουδάνε με καμάρι...Καλώστονε τον Κωσταντή που χει ψωλή μεγάλη δυόμιση πήχες μακριά και χώρια το κεφάλι...

Η εξήγηση που δίδεται από τους μελετητές της Λαογραφίας, είναι ότι ο λαός πίστευε πως με αυτόν τον τρόπο θα ενεργοποιούσε το αντρικό στοιχείο, ώστε να γονιμοποιηθεί η κοιμισμένη από τον Χειμώνα Φύση. Η εξύμνηση του ανδρισμού, σε αυτή την περίπτωση, δεν πρέπει να εκλαμβάνεται σαν «φαλλοκρατική αντίληψη», με την έννοια που δίνουν οι ελληναράδες. Εδώ, υπάρχει η αγωνιώδης προσμονή της κοινότητας, στον φανταστικό Κωσταντή, που θα ερχόταν ντούρος, να τους σώσει από την πείνα. Στην μαγική λαϊκή αντίληψη, δύο είναι οι δυνάμεις που πρέπει επειγόντως να συνουσιαστούν: Ο Φαλλός και η Φύση.

Έτσι λοιπόν, οι σεβάσμιες αυτές γερόντισσες και οι γέροντες, που τραγουδούν αυτά τα τραγούδια, αποβλέπουν στην ευετηρία (στην καλή χρονιά, στην πλούσια νέα σοδειά) και όχι στην εξύμνηση του ματσό άντρα. Ο «Κωσταντής» πλάθεται σαν ρόλος, για να εξυπηρετήσει την ευγονία, στην διάρκεια αυτών των κρίσιμων μεταβατικών ημερών και ύστερα ξεχνιέται - οι γερόντισσες θα επιστρέψουν στους εκκλησιαστικούς ύμνους και στις προσευχές. Όμως πριν γυρίσουν ξανά, στο σεμνό και αυστηρό εκκλησιαστικό πνεύμα, περνούν από αυτή την «πρόστυχη» περίοδο, γιατί έτσι τις δίδαξαν οι πρόγονοι, για το καλό της κοινότητας, έτσι τις έμαθαν πως πρέπει να γίνει.

 Τα Γαμοτράγουδα, έχουν κατά τόπους, διάφορες ονομασίες:

Άπρεπα, στην Κρήτη.

Καραμπινάτα, στη Ρούμελη

Πουτάν'κα, στις Σέρρες

Γαμιάτικα, στα Πιέρια

Μπεκρίθ’κα, στη Σαμοθράκη

Μασκαράθ’κα, στη Θάσο

Πόρνικα, στα Επτάνησα

 Το αγγείο με τον φτερωτό φαλλό του Φιλωνίδη. Βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Καλές και αθυρόστομες απόκριες...

Πηγές

https://www.ogdoo.gr/erevna/thema/ta-gamotragouda-katharodefteriatika-alla-poly-tolmira

https://www.ogdoo.gr/erevna/thema/ta-tragoydia-tis-apokrias-kai-i-istoria-tous

https://www.scribd.com/document/

https://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.songs&id=97

https://www.lifo.gr/culture/vivlio/ena-hrono-i-panagiota-poy-den-ebale-kylota

https://www.poiein.gr/

https://www.esteki.gr/

Βόλτα στα χιονισμένα βουνά και χωριά της Φωκίδας μέσα από τον φωτογραφικό φακό: Παρνασσός, Γκιώνα, Οίτη, Βαρδούσια, Αθανάσιος Διάκος, Αγία Ευθυμία, Αρτοτίνα, Διχώρι!

Παρνασσός

Γκιώνα

Βαρδούσια

Οίτη

Αθανάσιος Διάκος

Αγία Ευθυμία

Αρτοτίνα

Διχώρι

Το χιόνι είναι άσπρο, μαλακό σαν τελειωμένος έρωτας, -είπε.

Έπεσε απρόσμενα, τη νύχτα, μ’ όλη τη σοφή σιωπή του.

Το πρωί, λαμποκοπούσε ολόλευκη η εξαγνισμένη πολιτεία.

Μια παλιά στάμνα, πεταμένη στην αυλή, ήταν ένα άγαλμα.

Εκείνος ένοιωσε την κοφτερή ψυχρότητα του πάγου,

την απεραντοσύνη της λευκότητας, σαν άθλο του προσωπικό

μονάχα μια στιγμή ανησύχησε: μήπως και δεν του απόμενε

τίποτα πια θερμό να το παγώσει, μήπως και δεν ήταν

μια νίκη του χιονιού, μα απλώς μια ουδέτερη γαλήνη,

μια ελευθερία χωρίς αντίπαλο και δόξα.

Βγήκε λοιπόν αμήχανος στο δρόμο, κι όπως είδε το χιονάνθρωπο

που φτιάχναν τα παιδιά, πλησίασε και του ‘βαλε

δυο σβηστά κάρβουνα για μάτια, χαμογέλασε αόριστα

κ’ έπαιξε χιονοπόλεμο μαζί τους ως τα’ απόγευμα

Γιάννης Ρίτσος, Το χίονι

Πηγές-Αναφορές

https://onparnassos.gr/

@OnParnassos σελίδα στο Facebook

@Χωριά Φωκίδας σελίδα στο Facebook

https://www.agiathimia.com/

39 χρόνια από το θρυλικό «Πάρτυ στη Βουλιαγμένη»: Θέλω ένα βράδυ να κάνω ένα πάρτυ από εκείνα τα παλιά και να καλέσω σε εκείνο το πάρτυ να έρθουν τα πιο καλά παιδιά...

Ποιος δεν θυμάται εκείνη την ιστορική συναυλία του Λουκιανού στην Βουλιαγμένη;! Το ελληνικό Woodstock, όπως είχαν πει πολλοί. Μια συναυλία ορόσημο καθώς συγκέντρωσε περίπου 100.000 θεατές. Για πρώτη φορά, ένας φυσικός χώρος στην συγκεκριμένη περίπτωση μια πλαζ, χρησιμοποιήθηκε ως χώρος μουσικού θεάματος. Αξίζει να σημειωθεί οτι μέχρι τότε όλες οι καλοκαιρινές συναυλίες γίνονταν σε γήπεδα ή ανοιχτά τσιμεντένια θέατρα. Ως χώρος σκηνής χρησιμοποιήθηκε μια φορτηγίδα, από αυτές που είχε στην κατοχή του ο Ο.Λ.Π. (Οργανισμός Λιμένα Πειραιώς), για να μεταφέρει προϊόντα ως φόρτωμα στα καράβια. Κερκίδες δεν υπήρχαν, οπότε ο κόσμος καθόταν ελεύθερος στην άμμο της ακτής. Καθόλη την διάρκεια μπορούσε να κινείται, να κολυμπά, να χορεύει, να τραγουδά και να ξαπλώνει.

Ο θεατής δεν ήταν απλός θεατής αλλά  καλεσμένος σε ένα μεγάλο πάρτυ το οποίο ο Λουκιανός ετόιμαζε πολλούς μήνες πριν. Είχε οραματιστεί «μια λαϊκή βραδιά με κάποιο αισθητήριο», μία μουσική γιορτή μέσα στο καυτό αθηναϊκό κατακαλόκαιρο, με κλίμα παρεΐστικο και ατελείωτο κέφι κάτω από το φως του φεγγαριού. Χαραχτηριστικό είναι οτι τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς πηγαίνει στα γραφεία του ΕΟΤ και ζητά να παραχωρηθεί η πλαζ της  Βουλιαγμένης για να κάνει ένα αξέχαστο-όπως έλεγε- πάρτι. Μάλιστα, ζήτησε τη βραδιά που θα του παραχωρήσουν την πλαζ να έχει πανσέληνο. Είχε ψάξει ακόμη και στο ημερολόγιο για να βρει την ακριβή ημερομηνία. Δεν ήταν άλλη από την 25η Ιουλίου του 1983.

 «Σκεφτόμουν πάντα ότι θα ήταν πολύ ωραίο να μαζευτούμε όλοι μια βραδιά με φεγγάρι, να ξαπλώσουμε στην αμμουδιά και να ακούμε μουσική όπου θα έρχεται από τη θάλασσα, να τα ψιλολέμε ενώ θα σκάζουν κάθε τόσο πυροτεχνήματα γύρω μας. Κι αν μας αρέσει, να σηκωθούμε και να χορέψουμε. Θα ήθελα μάλιστα να πετούσαν και χιλιάδες πυγολαμπίδες γύρω μας, αλλά δυστυχώς αυτό θα ήταν δύσκολο να γίνει», έλεγε ο Κηλαηδόνης.

Σε άλλη συνέντευξη είχε πει:  «Κάποιο βράδυ, μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, συνέλαβα την ιδέα, ότι όπως είναι το Ρωμαϊκό θέατρο κι εμείς παίζουμε στον κύκλο, θα κάνω στη Βουλιαγμένη που την αγαπούσα, στην Πλαζ κι εκεί που είναι ο κύκλος θα βάλω μια πλατφόρμα και θα μπω να τραγουδήσω μέσα εκεί… Αγαπούσα τη Βουλιαγμένη, είχα γράψει ήδη τη "Βουλιαγμένη". Το Γενάρη διάλεξα την ημερομηνία, την Πανσέληνο του Ιουλίου. Τότε διευθυντής στην τηλεόραση ήταν ο Βασίλης ο Βασιλικός, είμαστε φίλοι, μαθαίνει ότι θα κάνω τη συναυλία στη Βουλιαγμένη και μου λέει "Να το μεταδώσουμε ζωντανά". Του λέω "Θα μου κόψει εισιτήρια κλπ". Μου λέει "Μην ανησυχείς καθόλου, δεν πρόκειται να σου κόψει τίποτα". Πράγματι έτσι έγινε. Τότε ήταν δυο κανάλια. Την άλλη μέρα όλη η Ελλάδα είχε δει τη "Βουλιαγμένη". Ήταν μια εξαιρετική βραδιά.

«Η ιδέα για το Πάρτι της Βουλιαγμένης ανήκει σε ένα χώρο καθαρά ποιητικό, δηλαδή ούτε εγώ ξέρω καλά - καλά πώς συνέλαβα αυτή την ιδέα. Από τον Γενάρη που «έκλεισα» την πλαζ, κοντά σε κάθε πανσέληνο έμπαινα από τα κάγκελα, καθόμουν, έβλεπα και σκεφτόμουν τι θέλω να κάνω». Γιατί τη Βουλιαγμένη;  «Γιατί είναι ένα μέρος που περάσαμε τα παιδικά μας χρόνια, ήταν η πιο μακρινή παραλία που μπορούσαμε να πάμε τότε, συνήθως πηγαίναμε Άλιμο, Έδεμ, Ζέφυρο, η Βουλιαγμένη ήταν το τέρμα. Η πλαζ έχει και μία ομοιότητα με το κοίλο του ρωμαϊκού θεάτρου». «Ο κόσμος θα ήταν σε ένα ημικύκλιο. Λογικά η ορχήστρα, το κέντρο δηλαδή του κύκλου, θα ήταν μέσα στη θάλασσα». Και έτσι ήρθε η ιδέα για την πλωτή εξέδρα, πήγε στο Κερατσίνι και τη βρήκε. Στερεώθηκε και με τέσσερις άγκυρες και όσοι έπρεπε να ανέβουν πηγαινοέρχονταν με κρις κραφτ.

Μέχρι το απόγευμα της 25ης Ιουλίου είχαν πουληθεί πάνω από 25.000 εισιτήρια-στην τιμή των 300 δραχμών- αλλά υπολογίζεται ότι στην πλαζ βρέθηκαν σχεδόν 100.000 άνθρωποι. Ζευγάρια, οικογένειες με καροτσάκια και μωρά, αντροπαρέες, γυναικοπαρέες. Στις 7 το απόγευμα οι πόρτες άνοιξαν και η παραλία άρχισε να γεμίζει με κόσμο. Όλη τη νύχτα δεν σταμάτησαν να καταφθάνουν από κάθε γωνιά της Αθήνας. Πολλοί δεν κατόρθωσαν να πάνε, γιατί κόλλησαν στο μποτιλιάρισμα, που έφθανε κάποια στιγμή μέχρι την Αμαλίας, από τη Βουλιαγμένη. Μη έχοντας εισιτήρια πολλοί άρχισαν να πηδούν από τους φράχτες, σε ένα από τα μεγαλύτερα «ντου» στην ιστορία των καλοκαιρινών συναυλιών. Οι ελάχιστοι αστυνομικοί και τα 80 άτομα της περιφρούρησης ήταν αδύνατο να τους ελέγξουν. Τελικά επέτρεψαν στους πάντες να μπουν στον χώρο!

«Καλωσορίσατε στο πάρτι μας» είπε στο μικρόφωνο ο Κηλαηδόνης και η συναυλία άρχισε.

Οι περισσότεροι είχαν ήδη βουτήξει και παρακολούθησαν τους αγαπημένους τους καλλιτέχνες που έπαιζαν στην πλωτή εξέδρα που στήθηκε σε απόσταση περίπου 20 μέτρων από την ακτή. Οι υπόλοιποι μπαινόβγαιναν στη θάλασσα, έπαιζαν ρακέτες, χόρευαν στην άμμο, έκαναν πικ νικ, έπιναν. Και όλα αυτά κάτω από την πανσέληνο του Ιουλίου. Η συναυλία άρχισε στις 9 και τελείωσε στις 2 τα ξημερώματα. Ακούστηκαν δεκάδες τραγούδια από τον Λουκιανό Κηλαηδόνη και τους φίλους του που βρέθηκαν στην πλωτή εξέδρα.Περίπου 4.000 άνθρωποι γύρισαν στο σπίτι τους το επόμενο πρωί με το λεωφορείο της γραμμής.

Το Πάρτυ οργανώθηκε μόνο από τον Λουκιανό, την Άννα Βαγενά και μερικούς στενούς συνεργάτες τους.Στην βραδιά συμμετείχαν (με σειρά εμφάνισης) οι: Νέλλη Σεμιτέκολο, Μανώλης Μικέλης με την Big Band, Λία Βίσση, Μαντώ  Σταματοπούλου, Μαργαρίτα Ζορμπαλά, Βαγγέλης Γερμανός, Χορωδία και μαντολινάτα Φώτη Αλέπορου, Διονύσης Σαββόπουλος, Three and the Koukos Band, Αφροδίτη Μάνου και Γιώργος Νταλάρας. 

Η βραδιά μεταδιδόταν κατευθείαν από το ραδιόφωνο, 5 ώρες, από τις 9 μέχρι τις 2. Dj και συντονιστής ήταν ο Γιάννης Πετρίδης, έπαιζε μουσική από 50s, 60s και 70s στα κενά ανάμεσα στους καλλιτέχνες. O Ηρακλής Παπαδάκης και ο Διαγόρας Χρονόπουλος ανέλαβαν την κινηματογράφηση. Ολόκληρη η συναυλία, καθώς και η προετοιμασία της, συνολικής διάρκειας άνω των δέκα ωρών, κινηματογραφήθηκε και το μονταρισμένο υλικό διάρκειας περίπου δύο ωρών προβλήθηκε στην κρατική τηλεόραση λίγο καιρό αργότερα.

«Ήθελα την ώρα που θα μπαίνει ο κόσμος να ακούγεται μουσική καουμπόικη, αυτά που παίζανε στα saloon, όπως και έγινε. Βρήκα την Έλλη τη Σεμιτέκολο, μία καταπληκτική πιανίστρια, και πριν τη δύση του ήλιου έπαιξε ένα μεγάλο κομμάτι από Scott Joplin, αυτά τα ragtime που λέμε. Ήθελα και μια μεγάλη μπάντα με πνευστά να παίξει κομμάτια του Glen Miller, το Moonlight Serenade για παράδειγμα, και τελικά τα κατάφερα, είχα μία ορχήστρα γύρω στα 16-17 άτομα».

Την επομένη, ο Τύπος είχε πρωτοσέλιδο το Πάρτυ στη Βουλιαγμένη, αλλά δεν παρέλειψε να παραπονεθεί για την ταλαιπωρία του κόσμου.  Χρειάστηκαν 30 άτομα να δουλεύουν δύο μέρες για να καθαριστεί η πλαζ, που ήταν γεμάτη πλαστικές καρέκλες, κομμένες σαγιονάρες και άδεια κουτάκια μπίρας.

Τι είχε πει ο Λουκιανός; «Δεν ξέρω αν το επιχειρήσω άλλη φορά στη Βουλιαγμένη, αλλά μία παρόμοια εκδήλωση θα ήθελα να ξαναγίνει. Δε φταίω εγώ παιδιά αν υπήρξε τέτοια μαζική κινητοποίηση προς τη Βουλιαγμένη. Αυτό που σίγουρα λυπάμαι είναι που ταλαιπωρήθηκαν πολλοί φίλοι. Τώρα που διαπιστώσαμε πως δεν υπάρχουν χώροι για τόσες χιλιάδες κόσμου, την επόμενη φορά θα μαζευτούμε στον κάμπο της Θεσσαλίας!» απολογήθηκε με χιούμορ. Σε άλλες του δηλώσεις ξεκαθάρισε ότι τέτοια μαγεία συμβαίνει μόνο μια φορά. Και δεν το επιχείρησε ξανά!

Κάποιοι, όπως ο Β. Φίλιας στην Ελευθεροτυπία, που έγραψε για ένα βράδυ πνιγμένο στα ναρκωτικά και για την αποθέωση του αμερικανικού τρόπου ζωής ή ο Ν. Ζαχόπουλος, που σχολίασε «έναν κάτωχρο Κηλαηδόνη, που δεν είπε παρά τρία μόνο τραγούδια γαντζωμένος από μια κιθάρα», προφανώς δεν εκτίμησαν το... υπερθέαμα. Για όσους όμως θυμούνται ακόμη την πανσέληνο εκείνη πάνω από την αμμουδιά, για τους μουσικούς, τους θεατές, το κοινό που έζησε ή ονειρεύτηκε να είχε ζήσει τη βραδιά, το πάρτι στη Βουλιαγμένη ήταν το πιο επιτυχημένο πάρτι της τότε εποχής.

Όπως δήλωσε και ο ίδιος ο Λουκιανός: «... ήταν μία ευτυχισμένη στιγμή, ήταν ο κόσμος σε ένα άλλο μήκος κύματος, είχε μία άλλη ξενοιασιά, μια άλλη ανάγκη. Αυτό που προσέφερε, πέρα από όλα τα άλλα, είναι ότι ήταν μία πρώτη πρόταση για να σταματήσουν οι συναυλίες να γίνονται στα γήπεδα, που ήταν ένας πολύ σκληρός χώρος για μουσική, για να ψάξουμε άλλους χώρους, έχω την εντύπωση πως η Βουλιαγμένη οδήγησε στο να γίνονται πια συναυλίες στα ποτάμια, στα κάστρα, στους λόφους».

Το 2018, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Λουκιανού, ο Δήμος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης και το ΤΑΥΠΕΔ στο οποίο ανήκει η πλαζ, έδωσαν το όνομα του Λουκιανού στην πλαζ της Βουλιαγμένης.

Από τότε έχουν γίνει πολλές συναυλίες, φεστιβάλ και μουσικά θεάματα. Μάλιστα, ο ίδιος ο Λουκιανός οργάνωσε «πανηγυρικό» event αναβίωσης το Σάββατο 15 Ιουνίου 2013 στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής. Τίποτα ωστόσο δεν μπόρεσε να φέρει πίσω εκείνον τον αυθορμητισμό που είχε το Πάρτυ της Βουλιαγμένης τον Ιούλη του 1983 αλλά και τίποτα δεν μπόρεσε να φέρει πίσω ξανά εκείνον τον φτωχό και μόνο καουμπόη που δεν είναι πια μαζί μας αλλά έχει τελειώσει την αποστολή του, έχει βάλει τους Ντάλτονς στα κελιά και ξεκίνησε για καινούργιες περιπέτειες…

Λουκιανός Κηλαηδόνης (Πίνακας Γιώργου Μικάλεφ, 2017)

Πηγές

https://www.loukianoskilaidonis.gr/

https://www.ertnews.gr/

https://archive.ert.gr/

https://www.mixanitouxronou.gr/

 https://www.koutipandoras.gr/

https://www.ethnos.gr/