Τα παλιά χρόνια, το κάθε παιδί, φρόντιζε μόνο του, ώστε να βρει και να φτιάξει όλα όσα χρειάζονταν για το παιχνίδι του. Έψαχνε να βρει την πιο κατάλληλη βέργα από αγριελιά για τσιλικόβεργα και για τσιλίκι, την πιο όμορφη και γερή φούρκα για το λάστιχο και το τσουράπι της μάνας του ή της γιαγιάς του, που είχε τις λιγότερες τρύπες, ώστε να το γεμίσει πίτυρα-άχυρα και να φτιάξει με αυτό το τρόπο τη μπάλα του. Τα παιδιά, μόνα τους έφτιαχναν την κόλλα για να κολλήσουν τις κόλλες του αερόστατου και του αστεριού, μόνα τους έφτιαχναν το «σασί» και τις ξύλινες ρόδες του καροτσιού τους, μόνα τους έφτιαχναν τις κούκλες και τόσα άλλα ευφάνταστα παιχνίδια και κατασκευές.
Οι γειτονιές κάποτε, γέμιζαν με παιδικές φωνές και γέλια έως αργά το σούρουπο. Σήμερα, όλα αυτά έσβησαν μέσα στα χρόνια. Μπορεί ο απόηχος τους να μην ακούγεται πια όμως έρχονται συχνά στη μνήμη ώστε να μας θυμίσουν εκείνες τις αγνές, χαρούμενες και ανέμελες εποχές Ας τις θυμηθούμε λοιπόν!
Παιχνίδια με κύκλο
*Δεν περνάς κυρά-Μαρία
Αυτό το παιχνίδι ήταν πολύ αγαπητό στα κορίτσια. Έφτιαχναν έναν κύκλο με πιασμένα τα χέρια. Στο κέντρο έβαζαν ένα κορίτσι, την «κυρά-Μαρία» ενώ οι άλλες γύριζαν γύρω-γύρω από αυτήν και τραγουδούσαν:-Δεν περνάς κυρά Μαρία, η κυρά Μαρία απαντούσε:- Εις τους κήπους θε να πάω και περνώ - περνώ, κι διάλογος συνεχιζόταν.
*Ένα λεπτό κρεμμύδι
Στο παιχνίδι αυτό έπαιρναν μέρος δυο ομάδες κοριτσιών, που παρατάσσονταν μια απέναντι στην άλλη. Μια ομάδα, με χορευτικά βήματα και με τα χέρια σταυρωτά, βάδιζε «εν παρατάξει» προς την άλλη ομάδα τραγουδώντας: Ένα λεπτό κρυμμύδι γ(κ)έο-βαγ(κ)έο ένα λεπτό κρυμμύδι φράξε-βαγ(κ)έο άλλη ομάδα, με τον ίδιο τρόπο βάδιζε και ρωτούσε: και τι θα το εκάνετε γ(κ)έο-βαγ(κ)έο και τι θα το εκάνετε φράξε-βαγ(κ)έο Απάντηση: Θέλουμε να το παντρέψουμε γ(κ)έο-βαγ(κ)έο θέλουμε νατό παντρέψουμε φράξε-βαγ(κ)έο Ερώτηση: Και ποια θε να παντρέψετε γ(κ)έο - βαγ(κ)έο και ποια θε να παντρέψετε φράξε -βαγ(κ)έο Απάντηση: Παντρεύουμε τη Χάιδω γ(κ)έο - βαγ(κ)έο παντρεύουμε τη Χάιδω φράξε - βαγ(κ)έο Ερώτηση: Και ποιόνε της εδίνετε γ(κ)έο-βαγ(κ)έο και ποιόνε της εδίνετε φράξε-βαγ(κ)έο Απάντηση: Της δίνουμε ένα γύφτο γ(κ)έο-βαγ(κ)έο της δίνουμε ένα γύφτο φράξε-βαγ(κ)έο Απάντηση: Αυτόνε δεν τον θέλουμε γ(κ)έο-βαγ(κ)έο ας είναι χάρισμά σας στα μούτρα τα δικά σας. Οι προτάσεις συνεχίζονταν και έκλεινε το συμπεθεριό, όταν γαμπρός ήταν βασιλιάς, πρίγκιπας κλπ. Της δίνουμε έναν βασιλιά γ(κ)έο-βαγ(κ)έο και τελική σύμφωνη γνώμη της άλλης ομάδας ήταν: Αυτόνε τον εθέλουμε γ(κ)έο-βαγ(κ)έο Αυτόνε τον εθέλουμε φράξε-βαγ(κ)έο Τότε και οι δυο ομάδες μαζί τραγουδούσαν: Ας είναι ώρα καλή, ώρα ευλογημένη που την ευλόγησε Θεός με το δεξί του χέρι. Με το δεξί, με το ζερβί, με ’ άγιο του το χέρι και υποψήφια νύφη μεταπηδούσε στην άλλη ομάδα.
*Γύρω-Γύρω όλοι
Στη μέση ενός κύκλου που σχημάτιζαν τα παιδιά, έβαζαν να καθίσει μιαένα αγόρι ή ένα κορίτσι. Έπιαναν τα χέρια τους και γύριζαν γύρω-γύρω τραγουδώντας: «Γύρω-γύρω όλοι στη μέση Μανόλης χέρια-πόδια στη γραμμή κι όλες κάθονται στη γη» Με τη λέξη «γη» έπρεπε όλα μαζί τα κορίτσια να καθίσουν κάτω. Όποια καθυστερούσε έπαιρνε τη θέση στη μέση του κύκλου.
*Tυφλόμυγα
Στην αρχή του παιχνιδιού καθόριζαν το κορίτσι που θα έκανε την τυφλόμυγα, με το αμπεμπαμπλόμ, στην ύπαιθρο, με την πιπεριά τραβώντας την κοντούλα. Του κοριτσιού αυτού έδεναν τα μάτια με ένα μαντήλι και έτσι την έκαναν τυφλόμυγα. Η τυφλόμυγα προσπαθούσε να συλλάβει ένα από τα κορίτσια που έτρεχαν γύρω της χτυπώντας παλαμάκια πετραδάκια, χωρίς να φωνάζουν. Όταν η τυφλόμυγα έπιανε ένα κορίτσι, έπρεπε να το αναγνωρίσει. Αν το αναγνώριζε, τότε τη θέση της έπαιρνε το κορίτσι που είχε συλληφθεί και αναγνωριστεί. Αν δεν το αναγνώριζε, το παιχνίδι άρχιζε πάλι από την αρχή. Χαλκή μύγα ονομαζόταν τυφλόμυγα που έπαιζαν τα παιδιά κατά την αρχαιότητα.
Δυο κορίτσια έκαναν γέφυρα με τα χέρια τους και τα άλλα περνούσαν με τη σειρά, ένα-ένα, από κάτω, τραγουδώντας όλα μαζί: «Περνά - περνά μέλισσα με τα μελισσόπουλα και με τα παιδόπουλα». Με το «παιδόπουλα» το κορίτσι που εκείνη τη στιγμή περνούσε. Κάτω από τη γέφυρα των χεριών, σταματούσε και όλες μαζί το ρωτούσαν: «Με ποιά θα πας;» Εκείνο διάλεγε τον αρχηγό του, τη μια την άλλη, έπαιρνε θέση στην ομάδα που διάλεξε και δενόταν με τα χέρια του από τη μέση της τελευταίας κοπέλας που ήταν στη σειρά. Όταν περνούσε από τη γέφυρα και το τελευταίο κορίτσι, γινόταν διελκυστίνδα και όποια ομάδα έπαιρνε την άλλη, ήταν νικήτρια.
Σε αυτό το παιχνίδι, πολλές κοπέλες, έφτιαχναν κύκλο και κρατούσαν τα χέρια τους μπροστά από το σώμα τους, με τις παλάμες ενωμένες, ώστε να σχηματίζουν κλειστή χούφτα. Μια κοπέλα, που έκανε τη μάνα του παιχνιδιού, κρατούσε κρυφά στη χούφτα της ένα δαχτυλίδι και επισκεπτόταν μια-μια κοπέλα περνώντας τη χούφτα της μέσα από τη χούφτα της κάθε μιας. Με τον τρόπο αυτό, χωρίς να γίνει αντιληπτή, άφηνε το δαχτυλίδι στη χούφτα της κοπέλας που προτιμούσε. Αυτή που έπαιρνε το δαχτυλίδι, έβγαινε από τον κύκλο και μαζί με τη μάνα προσπαθούσε να το κρύψει απάνω της χωρίς να τη δουν οι άλλες κοπέλες. Αφού το έκρυβε, έπεφταν επάνω της οι άλλες κοπέλες και έψαχναν να βρουν το δαχτυλίδι. Όποια το έβρισκε έπαιρνε τη θέση της μάνας και το παιχνίδι ξανάρχιζε από την αρχή. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού όλα μαζί τα κορίτσια τραγουδούσαν ρυθμικά τούτα τα λόγια: «πούντο, πούντο το δαχτυλίδι, ψάξε, ψάξε δε θα το βρεις δε θα το βρεις, δε θα το βρεις το δαχτυλίδι που ζητείς» Όταν το έβρισκαν, με γέλια και χαρές τραγουδούσαν: «να το, να το, το δαχτυλίδι ....»
*Αλάτι ψηλό
Στη μέση ενός κύκλου που σχημάτιζαν κοπέλες, έβαζαν να καθίσει μια κοπέλα, «μάνα». Έπιαναν τα χέρια τους και γύριζαν γύρω-γύρω τραγουδώντας: «Αλάτι ψηλό, αλάτι χονδρό, έχασα τη μάνα μου και ψάχνω να τη βρω. Αλάτι ψηλό, αλάτι χονδρό, παπούτσια δε μου δίνει να πάω στο σχολειό». Με τη λέξη «σχολειό» μάνα έπαιρνε θέση στον κύκλο και μια άλλη κοπέλα έπρεπε να βγει στη μέση του κύκλου κάνοντας τη μάνα. Αν έβαιναν δυο μαζί περισσότερες έχαναν. Και η μάνα δεν άλλαζε, αλλά παρέμενε στο κέντρο του κύκλου.
*Τσίγκολελέτα
Στο παιχνίδι αυτό έπαιρναν μέρος δυο κοπέλες, οι οποίες έπιαναν τα χέρια τους σταυρωτά, δηλαδή το δεξί χέρι της μιας να πιάνει το δεξί χέρι της άλλης και αντίθετα. Αφού πιάνονταν κατ’ αυτόν τον τρόπο, μετά με χοροπηδητά βήματα τραγουδούσαν:«Ένα φράγκο βιολέτα Τσίγκολελέτα, Τσίγκολελέτα. Ένα φράγκο η βιολέτα Τσίγκολελέτα τα, Τσίγκολελέτα παπάς και βιολέτα τηγανίζανε κουφέτα Τσίγκολελέτα, Τσίγκολελέτα».
*Σβούρα
Παιχνίδι για 2-3 άτομα. Τα παιδιά σχεδίαζαν έναν μεγάλο κύκλο και γύρω απ' το κέντρο του, έβαζαν όσες σβούρες χωράει. Ύστερα κάθονταν έξω απ' τον κύκλο και κρατώντας μια σβούρα στο χέρι τους, προσπαθούσαν να την χτυπήσουν στο κέντρο του κύκλου και να διώξουν όλες τις υπόλοιπες μακριά. Απ' έξω απ' τον κύκλο. Η σβούρα που κρατούσαν στο χέρι τους έπρεπε να είναι δεμένη μ' ένα σκοινί απ΄την μύτη (κάτω-κάτω) έως την λαβή (πάνω-πάνω), ώστε να γυρνάει γύρω-γύρω πιο εύκολα. Οι σβούρες που θα έβγαιναν έξω απ' τον κύκλο θα γίνονταν δικές τους. Για διευκόλυνση του παιχνιδιού, οι παίχτες έπρεπε να παίζουν με σειρά ένας-ένας ξεχωριστά ώστε να φαίνονται οι σβούρες που το κάθε παιδί θα έβγαζε έξω απ' τον κύκλο.
*Ο Λύκος και το αρνί
Μια ομάδα παιδιών έκανε κύκλο με πιασμένα τα χέρια. Μέσα στον κύκλο έμπαινε ένα κορίτσι που παρίστανε το αρνί και ένα άλλο καθόταν απ’ έξω και παρίστανε το λύκο. Όλα μαζί χόρευαν και τραγουδούσαν: «περπατώ, περπατώ εις το δάσος όταν λύκος δεν είναι εδώ. Λύκε, λύκε, είσαι εδώ;» και λύκος απαντούσε: «Είμαι στο δάσος», «Πάω να πιω νερό» «Φορώ το σακάκι μου» κλπ. Τα παιδιά επαναλάμβαναν το χορό και το τραγούδι και ρωτούσαν, λύκε, λύκε, είσαι εδώ; Όταν λύκος έλεγε «Παίρνω το ραβδί μου κι έρχομαι», αμέσως ορμούσε να σπάσει τον κλοιό και να αρπάξει το αρνί. Τότε τα παιδιά προσπαθούσαν να διατηρήσουν καλά κλειστό τον κλοιό και να εμποδίσουν το λύκο να μπει μέσα, άνοιγαν τον κλοιό να βγει ’ αρνί και ξανάκλειναν γρήγορα, κλείνοντας μέσα το λύκο. Έτσι συνεχιζόταν το παιχνίδι, μέχρις ότου λύκος έπαιρνε το αρνί, οπότε άλλα παιδιά έπαιζαν το ρόλο του αρνιού και του λύκου και ώρα περνούσε ευχάριστα με γέλια και χαρές.
Παιχνίδια κατασκευές
*Κούκλες
Τον παλιό καιρό κάθε κοπέλα μόνη της έπρεπε να βρει το κατάλληλο χρωματιστό κουρελάκι, τις κλωστές, τα μαλλιά και τα χρωματιστά μολύβια για να φτιάξει την κούκλα της. Μόνη της έραβε τη φούστα, το ζαπουνάκι, τις κάλτσες και με μολύβι κάρβουνο ζωγράφιζε τα μάτια, τα φρύδια, τη μύτη, το στόμα και τα αυτιά. Αφού τελείωνε την κατασκευή, άρχιζε τις περιποιήσεις και τα παιχνίδια μαζί της. Την άλλαζε, τη χτένιζε, την πήγαινε περίπατο, την τάιζε και την έβαζε να κοιμηθεί. Ακόμη τη βάφτιζε και την πάντρευε. Έτσι τα κορίτσια από πολύ μικρά μάθαιναν καλά το ρόλο της μητέρας. Σήμερα τα κορίτσια αγοράζουν έτοιμες τις κούκλες, που άλλες μιλάνε, άλλες περπατάνε, άλλες κινούν τα μάτια και τα χέρια και άλλες φεγγοβολάνε τη νύχτα.
Μερικές λεπτές χρωματιστές κόλλες, δυο ουργιές σύρμα, όχι πολύ χοντρό, λίγα κουρέλια στουπί, λίγο φωτιστικό πετρέλαιο και ζυμάρι, ήταν τα υλικά για την κατασκευή του αερόστατου, που έμοιαζε με ένα τεράστιο σακί. ανύψωσή του γινόταν επίσημα από τα παιδιά της γειτονιάς, με γέλια, φωνές και χαρές. Άλλοι κρατούσαν το αερόστατο σε κατακόρυφη θέση, με το στόμα του προς τη γη, άλλοι μούσκευαν με πετρέλαιο το στουπί που κρεμόταν στο μέσο του στόματος, άλλοι έβαζαν φωτιά ’αυτό και αφού ζεσταινόταν αέρας μέσα στο αερόστατο και φούσκωνε και τέντωνε καλά, το αμόλαγαν.
*Αετός-σαΐτα
Το υλικό που χρειάζονταν γι’ αυτό το παιχνίδι ήταν ένα χαρτόνι, δυο σχοινιά, το ένα μικρό γύρω στα 20 εκ., το άλλο μεγαλύτερο, και κλωστές χρωματιστές. Έπαιρναν το χαρτόνι, το τοποθετούσαν κάτω στο χώμα. Έπιαναν τις δυο άκρες από το χαρτί φέρνοντας στη μέση του χαρτιού, έτσι ώστε να σχηματίσει τρίγωνο. Μετά έπιαναν τη γωνία που σχηματίστηκε, τσακίζοντάς την προς τα έξω και ξανά προς τα μέσα. Το ίδιο συνέβαινε και με την άλλη πλευρά. Στις μικρές γωνίες που σχηματίστηκαν περνούσαν το μικρό σχοινί, γύρω στα 20 εκ. Από την κορυφή του αετού περνούσαν το μεγάλο σχοινί, που περνούσε ανάμεσα στο μικρό και λειτουργούσε σαν ζύγι. Τελευταία άφηναν την ουρά με τις χρωματιστές κλωστές. αετός ήταν έτοιμος να πετάξει. Τα αγόρια έτρεχαν κρατώντας το μεγάλο σχοινί από το χέρι τους. Καθώς έτρεχαν, αετός φούσκωνε πηγαίνοντας πιο ψηλά.
*Σφεντόνα
Ξύλο με δίχαλο στο πάνω μέρος, στο οποίο δενόταν το λάστιχο (τις περισσότερες φορές κομμάτι από σαμπρέλα). Στο σημείο που έμπαιναν τα ΄΄πυρομαχικά΄΄ στη μέση από το λάστιχο, έμπαινε ένα κομμάτι πιο φαρδύ, για να κρατάει σταθερή την πέτρα. Επικίνδυνο και απαγορευμένο παιχνίδι που έφτιαχναν οι μεγαλύτεροι, αφού εύκολα κάποιος μπορούσε να τραυματιστεί πολύ σοβαρά εάν χτυπούσε στο πρόσωπο ή στο κεφάλι με τις πέτρες που εκτοξεύανε. Τα παιδιά, κρατούσαν με το ένα χέρι το ξύλο, με το άλλο τέντωναν το λάστιχο και αφού είχαν τοποθετήσει τα «πυρομαχικά», ήταν έτοιμα για το παιχνίδι τους. Το χρησιμοποιούσαν για να κυνηγήσουν πουλιά, αλλά και για να συναγωνιστούν στην σκοποβολή.
*Βαρκούλα χάρτινη
Το καλοκαίρι στα μπάνια, είχαν την τιμητική τους, αφού συναγωνίζονταν τα παιδιά, ποιανού η βάρκα θα κάνει το μεγαλύτερο ταξίδι, αντέχοντας στα κύματα. Πολλές φορές, έβαζαν και κατάρτι με πανιά, από ένα χαρτί που έκοβαν σε σχήμα τρίγωνου και το κόλλαγαν πάνω σε ένα καλαμάκι.
*Φακαρόλα
Με ένα καρούλι από τα παλιά τα ξύλινα και τέσσερα καρφάκια, τα παιδιά έφτιαχναν τη δική τους πλεκτομηχανή. Στην πάνω μεριά του καρουλιού, κάρφωναν με απόλυτη συμμετρία γύρω από την τρύπα, τα τέσσερα καρφάκια, φροντίζοντας να κόψουν μετά με κοφτάκι, τα κεφάλια των καρφιών, για να περνά το νήμα και να μην αγκυλώνουν. Έπαιρναν από το σπίτι κομμάτια από τα νήματα που τους έπλεκε η μητέρα τους, τις χειμερινές μπλούζες. Διάλεγαν πολύχρωμα νήματα και όταν δεν έβρισκαν, ένωναν διάφορα χρώματα κατά μήκος μεταξύ τους. Με την κατάλληλη τεχνική, περνούσαν τα νήματα και άρχιζε το πλέξιμο της φακαρόλας με τη βοήθεια ενός τσιμπιδακιού μαύρου από αυτά που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες για την κόμωση. Το αποτέλεσμα ήταν ένα σχοινί ομορφοπλεγμένο και πολύχρωμο, που έβγαινε από την κάτω μεριά του καρουλιού και μεγάλωνε, όσο συνεχιζόταν η εργασία του πλεξίματος. Αφού έφτιαχναν αρκετά μέτρα φακαρόλας, τα τυλίγαν σε σήμα φιδιού από το κέντρο προς την περιφέρεια και έβαζαν τις μανάδες τους να τα κολλήσουν με ραφή. Έτσι, έβγαιναν μεγάλα, μεγαλύτερα και μικρότερα χαλάκια, πολύχρωμα και ιδιαίτερης τέχνης και ομορφιάς. Βάζοντας και ένα κομμάτι ύφασμα στη μια μεριά και ράβοντας το γύρω γύρω, το γεμίζαν και με βαμβάκι ή κουρέλια και με αυτόν τον τρόπο είχαν μικρά μαξιλαράκια.
Παιχνίδια ζευγαρωτά
*Τα πεντόβολα
Οι παίκτες κάθονται αντικριστά, τοποθετούν από τέσσερις βόλους μπροστά τους και κρατούν τον πέμπτο στη χούφτα τους. Ρίχνουν κλήρο ποιος θα ξεκινήσει πρώτος και αυτός που έχει σειρά πετά ψηλά τον βώλο που έχει στο χέρι του. Με το ίδιο χέρι πρέπει να πιάσει έναν από τους βώλους που βρίσκονται στο πάτωμα και μαζί εκείνον που πέφτει. Στη συνέχεια αφήνει στην άκρη τον έναν από τους δύο βώλους, κρατά τον άλλον στη χούφτα του και τον πετά πάλι ψηλά προσπαθώντας να τον πιάσει μαζί με τον επόμενο από τους βώλους που βρίσκονται στο πάτωμα. Αν τα καταφέρει με όλους τους βώλους, ξεκινά και ο άλλος παίκτης κάνοντας το ίδιο. Όποιος πιάσει τους περισσότερους βώλους είναι ο νικητής. Όταν κάποιος κερδίσει ή έρθουν σε ισοπαλία, περνούν στον επόμενο γύρο με πιο δύσκολους κανόνες. Στον δεύτερο γύρο οι παίκτες προσπαθούν να πιάσουν κάθε φορά δύο βώλους από τους τέσσερις που βρίσκονται στο πάτωμα μαζί με αυτόν που πετούν ψηλά. Στον τρίτο γύρο προσπαθούν να πιάσουν τρεις μαζί από κάτω και έπειτα αυτόν που περισσεύει, ενώ στον τέταρτο γύρο πρέπει να πιάσουν όλους τους βώλους μαζί.
*Τριότα-εννιάρα
Στο παιχνίδι αυτό έπαιζαν δυο άτομα. Σχημάτιζαν στο έδαφος με ένα μυτερό ξύλο, ένα μεγάλο τετράγωνο και το χώριζαν σε τέσσερα πιο μικρά, φέρνοντας μια οριζόντια γραμμή και μια κάθετη. Κάθε παίκτης έπαιρνε τρία χαλικάκια στο χέρι του και τα τοποθετούσε ανάκατα πάνω στην τριότα, το ίδιο έκανε και άλλος πάικτης.Νικητής ήταν αυτός που κατάφερνε να βάλει τα χαλικάκια κατά μεριά οριζόντια, κάθετα διαγώνια. Αν δεν είχαν χαλικάκι, έβαζαν κουκί, ρεβίθι.
Παιχνίδια με μπάλα
*Μήλα
Ένα ακόμη συναρπαστικό παιχνίδι που αγαπήθηκε ιδιαίτερα και απαιτεί την χρήση μπάλας. Οι παίκτες χωρίζονται σε δύο ομάδες και προσπαθεί η μια ομάδα να πετύχει έναν παίκτη της άλλης. Αν ένας παίκτης καταφέρει να «αιχμαλωτίσει »την μπάλα που του έρχεται στα χέρια του, ένας παίκτης που βγήκε από την ομάδα του ξαναμπαίνει.
Παιχνίδια με αντίπαλες ομάδες
*Πινακωτή
Το παιχνίδι αυτό παίζεται από πολλά παιδιά. Βγάζουν με λάχνισμα τη μάνα, που θα είναι η πινακωτή. Με λάχνισμα βγάζουν κι άλλο ένα παιδί. Τα άλλα παιδιά στέκονται όρθια το ένα πίσω από το άλλο και πιάνονται σφιχτά από τη μέση. Πιασμένα με τον ίδιο τρόπο μπορούν να κάθονται και χάμω. Το παιδί-πινακωτή είναι πρώτο στη σειρά. Το παιδί που έχει μείνει έξω την πλησιάζει και της λέει: Το παιδί: Πινακωτή, πινακωτή! Η πινακωτή: Πίσω από το άλλο μου το αυτί ή έλα από το άλλο μου το αυτί. Το παιδί: Με έστειλε ο αρχηγός να μου δώσεις το καλύτερο αρνί. Η πινακωτή: Διάλεξε και πάρε. To παιδί τριγυρίζει και διαλέγει όποιο παιδί θέλει. Προσπαθεί να το τραβήξει, αλλά δεν μπορεί, γιατί όλα κρατούνται σφιχτά και τραγουδούν: Έχω ρίζες και κλωνάρια και σφιχτά μαργαριτάρια. Το παιχνίδι κρατά ώσπου να φύγουν όλα τα παιδιά από την πινακωτή.
Παιχνίδια με υλικό κέρδος
*Βόλοι- Βόλια
Το παιχνίδι αυτό ξεκινούσε με δυο άτομα, αλλά μπορούσαν να πάρουν μέρος και παραπάνω, μέχρι και 5 (πέντε) 6 (έξι) άτομα. Οι βόλοι ήταν γυάλινοι. Τοποθετούσαν δυο βόλους στο έδαφος, κάποιο παιδί προσπαθούσε με το βόλο του από καθορισμένο σημείο και με το χέρι σταθερό, χωρίς να περνά το όριο, να φτάσει όσο ποιο κοντά γινόταν στους στημένους βόλους. Έριχναν και οι υπόλοιποι με τον ίδιο τρόπο. Συνέχιζαν το παιχνίδι μέχρι να βγει κάποιος νικητής. Νικητής θα οριζόταν αυτός, οποίος είχε καταφέρει να χτυπήσει τους βόλους να φέρει το δικό του βόλο πιο κοντά στους υπόλοιπους.
*«Παφίλια»-«Παφλάκια»
Στο παιχνίδι αυτό έπαιρναν μέρος τέσσερα άτομα. Έπαιρναν καπάκια από διάφορά μπουκάλια και τα χτυπούσαν με μια πέτρα για να γίνουν επίπεδα. Έπειτα τα τοποθετούσαν στο έδαφος και κάποιο παιδί προσπαθούσε να χτυπήσει τα στημένα παφίλια. Αν κατάφερνε να τα χτυπήσει τα έπαιρνε δικά του. Εκείνη την εποχή δεν ήταν εύκολο να βρεθούν τα παφίλια και τα καπάκια από διάφορα μπουκάλια αναψυκτικών. Μερικές φορές χρησιμοποιούσαν τα κουμπιά.
Παιχνίδια σκοποβολής
*Τενεκές
Στο παιχνίδι αυτό παίζουν αγόρια ηλικίας μέχρι και 15 χρόνων. Το παιχνίδι παίζεται ως εξής: Τα αγόρια χαράζουν έναν κύκλο και στήνουν στη μέση ένα χαλασμένο τενεκέ. Ύστερα, σε πέντε-έξι βήματα απόσταση χαράζουν μια ίσια γραμμή, το σημάδι από όπου θα χτυπήσουν. Πρώτα θα βγάλουν εκείνον που θα τα φυλάει. Αυτός θα πρέπει να σταθεί κοντά στον τενεκέ. Οι άλλοι χτυπούν τον τενεκέ με μια αμάδα ένα μεγάλο χαλίκι, προσπαθώντας να τον ρίξουν. Εκείνος που τα φυλάει πρέπει να ξαναστήνει κάθε φορά τον τενεκέ στη θέση του και ύστερα να τρέξει να πιάσει εκείνον που τον έριξε. Αν αυτός, είτε προφτάσει να πατήσει την αμάδα του, είτε τρέξει έξω από το σημάδι, τότε αυτός που τα φυλάει δεν έχει πια δικαίωμα να τον πιάσει και ξαναγυρίζει στη θέση του. αμάδα μένει στη θέση της και επόμενος που θα ρίξει, θα πάει να την πάρει από εκεί που έπεσε και θα γυρίσει στο σημάδι, για να ρίξει από εκεί. Όποιος συλληφθεί από τη μάνα θα βγει από το παιχνίδι. Νικητής είναι εκείνος που θα ρίξει τον τενεκέ χωρίς να τον πιασουν.
Παιχνίδια με πηδήματα
*Μακριά γαϊδούρα
Στο παιχνίδι αυτό έπαιρναν μέρος δυο ομάδες. κάθε μια αποτελούταν από 8-10 άτομα και από έναν αρχηγό (μάνα). Αφού τα «έβγαζαν» με έναν από τους τρόπους που περιγράψαμε παραπάνω, έπαιρναν θέση. μάνα έπρεπε να στέκεται όρθια με τα πόδια ελαφρά στη διάσταση, ακουμπούσε την πλάτη της πάνω σε έναν κορμό δέντρου σε έναν τοίχο, για να μπορεί να στηριχτεί καλύτερα ομάδα. επόμενος πήγαινε και έβαζε το κεφάλι του στο πλάι της μέσης της μάνας, ενώ τα χέρια υποβάσταζαν, περασμένα κυκλικά γύρω από τη μέση της μάνας. Το ίδιο έκανε και επόμενος, μέχρις ότου ομάδα πάρει αυτή τη θέση. Η αντίπαλη ομάδα τώρα:Η μάνα έπρεπε να πάρει φόρα και να πηδήξει όσο μακριά γινόταν, σχεδόν να φτάσει τη μάνα της άλλης ομάδας. Τον ίδιο τρόπο ακολουθούσαν και οι επόμενοι, προσέχοντας πάντα να πηγαίνουν όσο πιο μακριά μπορούσαν, έως ότου ανέβουν όλοι πάνω στις πλάτες των αντιπάλων. Έχαναν όταν «η μακριά γαϊδούρα» δεν μπορούσε να υποβαστάξει όλο το βάρος και κάπου, είτε τους έριχνε κάτω, είτε έπεφτε ίδια.
Παιχνίδια με χτυπήματα
*«Τζιζ» ή«Μπιζ»
Το παιδί που συμφωνήθηκε να τα φυλάξει, έζωνε με το δεξί του χεριού του το στήθος του, περνούσε την παλάμη κάτω από τη μασχάλη του αριστερού χεριού και την κρατούσε κατακόρυφα ανοιχτή. Σήκωνε τον πήχη του αριστερού χεριού προς το αριστερό μάγουλο και με την παλάμη έκρυβε το αριστερό μάτι, για να μη βλέπει προς το αριστερό του μέρος, όπου ήταν οι συμπαίκτες του. Τα παιδιά τον χτυπούσαν στην ανοιχτή παλάμη του και φώναζαν όλα μαζί τζιζ-τζιζ μπιζ-μπιζ, αυτός δε προσπαθούσε να μαντέψει ποιος πρώτος τον χτύπησε. Αν τον έβρισκε, καθόταν αυτός για να δεχθεί τα χτυπήματα, αλλιώς ξανακαθόταν ίδιος. Πολλές φορές τα χτυπήματα ήταν τόσο βίαια και δυνατά, που σταματούσε αναπνοή του παιδιού και το παιχνίδι καταντούσε βάρβαρο.
Παιχνίδια με τρέξιμο
*Αλωνάκι
Τα παιδιά, οριοθετούσαν κάποιο χώρο. Έφτιαχναν μια γούρνα και γύρω-γύρω έβαζαν μικρές πετρούλες. Η μάνα φύλαγε τη γούρνα. Τα άλλα παιδιά έτρεχαν γύρω-γύρω προσπαθώντας να αγγίξουν τη γούρνα. Αν την άγγιζε κάποιος, τότε έπαιρνε τη θέση της μάνας. Αν όμως μάνα άγγιζε κάποιον, τότε αυτός έβγαινε από το παιχνίδι.
Παιχνίδια με αντίπαλες ομάδες
*Αμπάριζα
Στο παιχνίδι αυτό λαμβάνουν μέρος δυο ομάδες. Οι δυο ομάδες ήταν περίπου σε απόσταση 50 μ. (η απόσταση καθοριζόταν από τους αρχηγούς) μια απέναντι στην άλλη. Ανάμεσά τους μια γραμμή, που σχημάτιζαν στο χώμα με ένα μυτερό ξύλο. Κάποιο παιδί καθόταν στην αρχή της γραμμής για να δώσει το σύνθημα. Όταν το έδινε, ξεκινούσαν ταυτόχρονα δυο άτομα (ένα από κάθε ομάδα). Όποιος έφτανε πρώτος στη γραμμή, έπαιρνε τον άλλο ως «αιχμάλωτο» στη δική του ομάδα. Το παιχνίδι συνεχιζόταν μέχρις ότου κάποια ομάδα έμενε με λιγότερα άτομα. Αν είχε περισσότερα, ήταν νικήτρια.
Άλλα παιχνίδια
*Τσιλίκα
Στο παιχνίδι αυτό έπαιζαν πάνω από δυο (2) άτομα. Χρειάζονταν δυο ξύλα. Το ένα μεγάλο, γύρω στα 60 εκ. το έλεγαν βέργα τσιλίκα και ήταν φτιαγμένο κυρίως από ροδιά κουμαριά, γιατί ήταν πιο ανθεκτικό. Το δεύτερο ήταν μικρότερο, μέχρι και 15 εκ., το έλεγαν λόγγο. Αυτό το ξύλο ήταν πελεκημένο στις άκρες, έτσι ώστε να είναι μυτερό και οι μύτες να είναι μια στην πάνω πλευρά και άλλη στην κάτω. Έβαζαν αφετηρία, όπου και τοποθετούσαν το λόγγο και κάποιο παιδί, κρατώντας τη βέργα, χτυπούσε το λόγγο στην άκρη, έτσι ώστε να σηκωθεί και να πάει όσο πιο μακριά γίνεται. Κάθε παιδί είχε δικαίωμα να χτυπήσει το λόγγο τρεις (3) φορές. Αν κάποιο παιδί ήταν πιο αναπτυγμένο από τα άλλα και χτυπούσε το λόγγο, έψαχνε να τον βρει στα κεραμίδια των σπιτιών στους φράχτες.
*Κουτσό
Χαράζουμε με κιμωλία σε στέρεο έδαφος μερικά συνεχόμενα αριθμημένα τετράγωνα. Η σειρά με την οποία θα παίξουν οι παίκτες καθορίζεται με διάφορους τρόπους. Συνήθως ρίχνουν από μία πέτρα προσπαθώντας να πλησιάσουν ένα συγκεκριμένο σημείο που έχουν προκαθορίσει. Η σειρά βγαίνει με βάση το ποια αμάδα πλησίασε πιο κοντά. Άλλος τρόπος είναι το κλασικό "αμπεμπαμπλόμ". Ο κάθε παίκτης, όταν έρθει η σειρά του, ρίχνει μια μικρή επίπεδη πέτρα ή ένα καπάκι από αναψυκτικό, την "αμάδα" ή "ομάδα" όπως πολύ συχνά παραφράζεται, στο πρώτο τετράγωνο. Μετά πηδάει στο τετράγωνο αυτό στηριζόμενος μόνο στο ένα πόδι. Από την κίνηση αυτή προέρχεται και η ονομασία. Προσπαθεί να κλοτσήσει την αμάδα έτσι ώστε να περάσει στο επόμενο τετράγωνο. Αν η αμάδα ακουμπήσει σε γραμμή ή βγει από το τετράγωνο που βρίσκεται χωρίς να πάει στο επόμενο ο παίκτης χάνει τη σειρά του. Το παιχνίδι τελειώνει όταν κάποιος φτάσει στο τελευταίο τετράγωνο και βγάλει την αμάδα έξω και αφού παίξουν όλοι οι παίκτες που έχουν σειρά. Αν το παιχνίδι δεν έχει τελειώσει, ο παίκτης που έχει χάσει πριν τη σειρά του πρέπει να πετάξει την αμάδα στο τετράγωνο που βρίσκονταν πριν χάσει. Κάνοντας του κουτσό είναι πως θα πρέπει να περάσει ένα ένα τα τετράγωνα μέχρι να φτάσει στο συγκεκριμένο τετράγωνο από όπου θα συνεχίσει.
*Αμάδες
Είναι πανάρχαια αθλοπαιδιά, που έφθασε μέχρι τις μέρες μας με πολλές παραλλαγές. Κύρια μορφή της ομαδικής αυτής αθλοπαιδιάς είναι η με πεπλατυσμένο λίθο σε μορφή δίσκου και μεγέθους παλάμης «αμάδα», με την οποία, με σύρσιμο επί του εδάφους, επιχειρείται η εύστοχη σημάδευση και κρούση με εκείνη του αντιπάλου. Σύγχρονη εξέλιξη αυτής της αθλοπαιδιάς είναι το μπιλιάρδο, το μπόουλινγκ αλλά και άλλα παρεμφερή, που παίζονται όπως και το μπιλιάρδο σε λεία όμως τράπεζα.
*Τρεις και το λουρί της μάνας
Τα παιδιά σχηματίζουν ένα κύκλο, καθισμένα γύρω από τη μάνα, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα παιδιά. Εκείνη βγάζει τη ζώνη της ή ένα λουρί ή σχοινί και πρώτα σχηματίζει μ' αυτό διάφορα σχήματα, π.χ. ένα αχλάδι, ένα μήλο, ένα καλάθι κτλ. Τα άλλα πρέπει να μαντέψουν τι παριστάνει. Όποιο το βρει, του δίνει η μάνα το λουρί και τότε εκείνο έχει το δικαίωμα να σηκωθεί και να κυνηγήσει τ' άλλα παιδιά. Η μάνα μένει στη θέση της και κάθε τόσο φωνάζει: «Τρεις και το λουρί της μάνας! ». Εκείνος που κρατεί το λουρί, συνεχίζει το κυνήγι του κι αν κτυπήσει κανένα παιδί, τότε εκείνο βγαίνει απ' το παιχνίδι. Αν όμως η μάνα φωνάξει: «Τρεις και το λουρί της μάπας! », τότε αυτός που κυνηγάει, πρέπει αμέσως να γυρίσει πίσω και να παραδώσει το λουρί στη μάνα, αλλιώς τα άλλα παιδιά έχουν το δικαίωμα να τον πάρουν στο κυνήγι και να του πάρουν το λουρί και να αρχίσουν μ' αυτό να τον χτυπούν.
*Τάκα-Τάκα
Το «Τάκα-Τάκα» αποτελείται από δύο σκληρές πλαστικές μπίλιες που κρέμονται από έναν δακτύλιο. Ο χρήστης φοράει τον δακτύλιο σαν δακτυλίδι στο δεύτερο δάκτυλο και με παλινδρομικές κινήσεις της παλάμης κάνει τις μπίλιες να αλληλοσυγκρούονται και να εκτοξεύονται με δύναμη προς τα πάνω και προς τα κάτω. Ανάλογα με τη δεξιοτεχνία και την αντοχή, το παιχνίδι μπορεί να διαρκέσει από δευτερόλεπτα μέχρι ώρες. Το «Τάκα-Τάκα» ήταν παιχνίδι που άνθισε στη δεκαετία του ΄70 και έγινε η μεγάλη «τρέλα» όλης της Ευρώπης, γνωρίζοντας τεράστια επιτυχία. Το παιχνίδι τελικά απαγορεύτηκε για λόγους διατάραξης κοινής ησυχίας, ενώ κρίθηκε επικίνδυνο, καθώς καταγράφηκαν πολλοί τραυματισμοί και ατυχήματα.
*Γιογιό
Το γιογιό είναι παιχνίδι αποτελούμενο από δύο δίσκους, ίσου μεγέθους και βάρους, από πλαστικό, ξύλο ή μέταλλο. Οι δίσκοι αυτοί είναι συνδεδεμένοι με έναν άξονα, πάνω στον οποίο είναι δεμένο ένα κορδόνι. Έγιναν αρχικά πολύ διάσημα την δεκαετία του 1920. Με το χόμπι αυτό ασχολούνται τόσο παιδιά αλλά και ενήλικοι. Τα σημερινά γιογιό έχουν αλλάξει ως προς τον τρόπο παιξίματός τους και έχουν δυνατότητες για πάρα πολλά κόλπα. Το γιογιό είναι γνωστό εδώ και πολλούς αιώνες. Το παλαιότερο γιογιό που έχει βρεθεί χρονολογείται στα 500 π.Χ. και ήταν φτιαγμένο από ψημένο πηλό. Μια ελληνική αγγειογραφία από την ίδια περίοδο παρουσιάζει ένα αγόρι να παίζει γιογιό Για να το παίξει ο παίκτης φτιάχνει στην μια άκρη του κορδονιού μία θηλιά και την περνάει στο μεσαίο του δάκτυλο, ανάμεσα στην πρώτη και στην τρίτη φάλαγγα (δηλαδή στο μέσο του δακτύλου). Μπορεί τότε να πετάξει προς τα κάτω το γιογιό με μία ελαφρά κίνηση του καρπού. Όταν το πετάει πρέπει η παλάμη να είναι προς τα επάνω. Όταν το γιογιό φτάσει στο τέλος του κορδονιού αρχίζει να στριφογυρνάει στον άξονά του και λέμε ότι κάνει περιστροφή. Όσο το σώμα του γιογιό γυρνάει στην άκρη του κορδονιού, μπορεί ο παίχτης να πραγματοποιήσει διάφορες κινήσεις (κόλπα). Όταν θέλει να το γυρίσει στο χέρι του απλά κάνει μια μικρή κίνηση με τον καρπό του και το γιογιό επιστρέφει. Μερικά γιογιό είναι φτιαγμένα για να παραμένουν περισσότερη ώρα σε περιστροφή.
Παιχνίδια πνευματικής ετοιμότητας
*Κολοκυθιά
Την κολοκυθιά έπαιζαν αγόρια και κορίτσια. Από πέντε μέχρι επτά άτομα. Ένα παιδάκι καθόταν όρθιο (μάνα) κρατώντας μια μεγάλη κολοκύθα. Αν δεν υπήρχε κολοκύθα, γιατί οι καιροί ήταν δύσκολοι, έπαιρνε τη θέση της μια μεγάλη πέτρα. Το παιχνίδι γινόταν ως εξής: Κάποιο παιδί καθόταν στο έδαφος με ανοιχτά τα πόδια (π.χ. διάσταση), το επόμενο παιδάκι καθόταν ανάμεσα στα πόδια του προηγούμενου και αυτό συνεχιζόταν μέχρι να καθίσουν και τα επτά άτομα. Κάθε παιδί είχε ένα νούμερο από το ένα μέχρι και το 7. μάνα άρχιζε και έλεγε: «Έχω μια κολοκυθιά που κάνει πέντε κολοκύθια» Πήγαινε την κολοκύθα την πέτρα στο παιδί που είχε το νούμερο πέντε. Το νούμερο πέντε απαντούσε: «Γιατί να κάνει πέντε;» και μάνα έλεγε: «Εμ, πόσα να κάνει;» Το νούμερο πέντε απαντούσε: «Να κάνει τρία» διάλογος συνεχιζόταν μεταξύ μάνας και άλλου νούμερου κάθε φορά. Όταν κάποιο παιδί έκανε λάθος και έλεγε για τη μάνα, καιγόταν.
Πηγές:
-https://el.wikipedia.org
-https://www.mixanitouxronou.gr
- https://www.gazzetta.gr
- Ανέστη, Α. (1998). Λαϊκά παιχνίδια και αγωνίσματα στην περιοχή της Αταλάντης (Bachelor's thesis).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου