Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα στις 16 Ιουλίου του 1927, από ευκατάστατους γονείς καταγόμενους από τη Σπάρτη. Μαθήτρια ακόμη του Αρσακείου, οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ και ανέπτυξε αντιστασιακή δράση. Ήταν άριστη μαθήτρια και μιλούσε τέσσερις γλώσσες. Πολύ γρήγορα αναδείχθηκε σε ένα από τα πιο αγωνιστικά στελέχη τη ΕΠΟΝ. Έκρυβε όπλα και προκηρύξεις κάτω από την σχολική της ποδιά, έγραφε συνθήματα στους τοίχους και κολλούσε αφίσες, προκαλώντας τους Γερμανούς.
Στις 16 Ιουλίου του 1944, την ημέρα των γενεθλίων της, μία ομάδα των Ταγμάτων Ασφαλείας εισέβαλε στο σπίτι της οικογένειάς της στην οδό Βεΐκου 57 στο Κουκάκι και τη συνέλαβε. Τη μετέφεραν στο αρχηγείο όπου βασανίστηκε αλύπητα από τον «Αγήνορα», διαβόητο συνεργάτη των Γερμανών. Μετά από λίγες μέρες οι βασανιστές της δεν κατάφεραν να της αποσπάσουν καμιά πληροφορία. Οι γονείς της χρησιμοποίησαν τις γνωριμίες τους και κατόρθωσαν να την απελευθερώσουν.
Η Ηρώ συνέχισε τη δράση της, ως τις 31 Ιουλίου, οπότε συνελήφθη και πάλι από άνδρες των Ες-Ες, ύστερα από ένα σαμποτάζ σε τρένο που μετέφερε πυρομαχικά. Την μετέφεραν στα κρατητήρια της «Κομαντατούρ» στην οδό Μέρλιν, όπου με κτηνώδη βασανιστήρια προσπαθούσαν ματαίως επί τρεις εβδομάδες να της αποσπάσουν πληροφορίες για τις δραστηριότητες των αντιστασιακών οργανώσεων. Ωστόσο εκείνη δεν λύγισε και οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να της αποσπάσουν κουβέντα. Οι προσπάθειες των δικών της να τη σώσουν, αυτή τη φορά απέτυχαν.
Σημειώματα κρατουμένων στον τοίχο του γερμανικού κρατητηρίου της οδού Μέρλιν. Αθήνα, 1944 Βούλα Θεοχάρη Παπαϊωάννου
Οι Γερμανοί τη μετέφεραν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου, στο θάλαμο των μελλοθανάτων. Ακόμα κι εκεί στην απομόνωση του στρατοπέδου, στο περιβόητο Μπλοκ 15(το Μπλοκ 15 του στρατοπέδου Χαϊδαρίου, τον Δεκέμβριο του 1943 εγκαινιάστηκε ως χώρος αυστηρής απομόνωσης και το εσωτερικό του αποτέλεσε το θάλαμο των μελλοθάνατων Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης) συνέχιζε τον αγώνα της.
Κάποιες γυναίκες θα επιλέγονταν για τα στρατόπεδα της Γερμανίας και μερικές το είδαν ως λυτρωμό στο μαρτύριο τους. Η Ηρώ τότε φώναξε: «Ντροπή σας. Δεν είστε Ελληνίδες!… Μα δεν ντρέπεστε; Καμιά δεν πρέπει να πάει στη Γερμανία!… Μα τι φοβάστε… Μη σας τουφεκίσουνε; Καλύτερα να μας τουφεκίσουν παρά να υποστούμε εξευτελισμούς»!
Εκεί η Ηρώ γνώρισε τη Λέλα Καραγιάννη, που έγινε δεύτερη μάνα της. Κοιμόταν κάθε βράδυ στην αγκαλιά της. Βλέποντας κάποιες περίεργες κινήσεις μέσα στο στρατόπεδο, η Λέλα Καραγιάννη κατάλαβε τι θα επακολουθούσε. Ρώτησε ένα Ουγγρογερμανό φύλακα, τον Βαλεντίνο και εκείνος με σπασμένα ελληνικά της είπε: «Ηρώ αύριο πρωί πρωί…» και με το χέρι του έκανε την κίνηση του δείκτη που τραβάει τη σκανδάλη. Ξημερώματα της 5ης Σεπτέμβρη, μπήκε ο φρουρός φωνάζοντας: «Ηρώ Κωνσταντοπούλου». «Εγώ είμαι» είπε. «Έρχομαι». Η Λέλα Καραγιάννη τότε, την πλησίασε και της είπε: «Μπράβο, Ηρώ μου. Έτσι πεθαίνουν οι Ελληνίδες» κι έσκυψε και τη φίλησε για τελευταία φορά.
Η Ηρώ οδηγήθηκε μαζί με άλλους 49 κρατουμένους στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Εκεί οι χιτλερικοί έστησαν στον τοίχο την έφηβη που δεν είχε καν δικαστεί και τη «γάζωσαν» με 17 σφαίρες- όσα ήταν και τα χρόνια της -για «παραδειγματισμό», όπως είπαν. Η ίδια λίγο πριν οι εκτελεστές της ανοίξουν πυρ έσκισε το φόρεμά της και φώναξε: «Χτυπάτε! Κτήνη». Όταν ρώτησαν έναν Γερμανό στρατηγό «γιατί τη σκοτώσατε; Ήταν μόλις 17 χρονών…», εκείνος απάντησε: «Γιατί τέτοιοι άνθρωποι είναι επικίνδυνοι για εμάς». Η Ηρώ έπεσε για τη λευτεριά τής πατρίδας. Ένα μήνα μετά, έγινε η απελευθέρωση της Αθήνας από τους ναζί στις 12 Οκτωβρίου του 1944.
Εκτελέστηκε με 17 σφαίρες όσο και τα χρόνια της. Δυο μέρες πριν την πάρουν οι δήμιοι για εκτέλεση έγραψε σ’ένα κομμάτι χαρτί τους παρακάτω στίχους(το ποίημα διασώθηκε από τις συγκρατούμενές της): «Υπομονή κι υπομονή, καρτέρει και καρτέρει και τούτος ο Σεπτέμβριος τη Λευτεριά θα φέρει. Ως την Τετάρτη βρε παιδιά θ’ ανάψουνε τα φώτα, θα χουμε λεύτερο ψωμί και μπόλικο σαν πρώτα. Ως την Τετάρτη βρε παιδιά θα χουμε γεγονότα και στην ωραία Αθήνα μας θα λάμψουνε τα φώτα. Με σεβασμό στον Άγνωστο θα πάνε οι Χαϊδαριώτες θα καταθέσουν στέφανο σα γνήσιοι πατριώτες».
Στις 29 Δεκεμβρίου του 1977 η Ακαδημία Αθηνών, με εισήγηση του καθηγητή της Φιλοσοφίας, Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου, την τίμησε με μεταθανάτιο βραβείο για την υπέρτατη θυσία της, αναγνωρίζοντας έτσι και τη συμβολή της ΕΠΟΝ στον απελευθερωτικό αγώνα. Το 1981 ο Νίκος Φώσκολος μετέφερε στη μεγάλη οθόνη τη ζωή της, με πρωταγωνίστρια τη Μαίρη Βιδάλη.
Πλάνο από την ταινία
Μνημείο για την Ηρώ Κωνσταντοπούλου το οποίο βρίσκεται στη πλατεία Παλαιών Πατρών Γερμανού στην Ηλιούπολη
Ακολουθεί απόσπασμα από κείμενο του Μάνου Δούκα:
«Είναι πριν μερικά χρόνια, όταν ήμουν καθηγητής σε σχολείο στα Πετράλωνα. Σαν συνδικαλιστής του ΠΑΜΕ, πήγαινα όποτε μπορούσα για ενημέρωση σε όλα τα σχολεία της Ε’ ΕΛΜΕ. Σ’ ένα από τα 14ο και 33ο Λύκειο Αθηνών, στο Κουκάκι … (δε θυμάμαι πιά πιο από τα δύο) … καθώς μιλώ στην αίθουσα των καθηγητών, παρατηρώ απέναντι στον τοίχο ένα κάδρο με τη σχολική φωτογραφία μιας μαθήτριας με ποδιά. Στο τέλος ρωτώ τον διευθυντή του σχολείου, το Στέλιο :«Ποια είναι αυτή η μαθήτρια και τι έκανε για να αξίζει να την έχετε κορνιζαρισμένη»; «Εσύ θα έπρεπε να ξέρεις»...μου απαντά …«Είναι η Ηρώ Κωνσταντοπούλου»...«Ήταν μαθήτρια του σχολείου μας».Στη συνέχεια με πήρε στο γραφείο του να πιούμε καφέ. Εκεί μου έβγαλε ένα παμπάλαιο βιβλίο φοίτησης του 1944. Το έψαξε λίγο και μου το άνοιξε μπροστά μου σ’ εκείνη τη σελίδα που υπήρχε ο πίνακας προόδου της Ηρώς Κωσταντοπούλου. Στήλες με βαθμούς σε κάθε μάθημα, σε κάθε τρίμηνο κι ο τελικός μέσος όρος.Θρησκευτικά, Ιστορία, Αρχαία, Νέα, Μαθηματικά, Φυσική, κλπ. Όλων των παιδιών οι βαθμοί ήταν με μπλέ γράμματα …και στο τέλος έγραφε «Απολύεται … άριστα …18 και τρία δεκαταπέμπτα» … κλπ … Στης Ηρώς τα γράμματα ήταν κόκκινα...και δεν ήταν γράμματα …ήταν κόκκινες παύλες … μια σε κάθε μάθημα …σαν σφαίρες … σαν ριπή η μία δίπλα στην άλλη …τροχιοδείκτες της ιστορίας … και στο τέλος … στο «αποτέλεσμα» έγραφε με ωραία καλλιγραφικά γράμματα: «Δεν απεφοίτησε διότι εξετελέσθει υπό των Γερμανών»
Γιάννης Ρίτσος
«Εσύ δε θα μου πεις ευχαριστώ / όπως δε λες ευχαριστώ στους χτύπους της καρδιάς σου / που σμιλεύουν το πρόσωπο της ζωής σου /. Ομως εγώ θα σου λέω ευχαριστώ / γιατί γνωρίζω γιατί σου λέω ευχαριστώ / γιατί γνωρίζω τι σου οφείλω /… Αυτό το ευχαριστώ είναι το τραγούδι μου».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου